دانشگاه و صنعت در الکترونیک

دانشگاه و صنعت در الکترونیک مثل زمینه های دیگر باید با هم ارتباط داشته باشند. چرا باید ارتباط داشته باشند؟ در کشور ما وضعیت ارتباط دانشگاه و صنعت بخصوص در زمینۀ الکترونیک چطور است؟ در این مقاله قصد بررسی این موضوع را داریم.

بسیاری از موارد ذکر شده بصورت کلی بوده و موارد استثنا هم وجود دارد. از طرفی برخی از این موضوعات بالاخره از دیدگاه و علم و تجربۀ ما گفته می شود. درنتیجه امکان دارد از دید برخی افراد نادرست باشد. لذا این موارد را صرفا جهت آشنایی شما با دیدگاه ما در مورد دانشگاه و صنعت در الکترونیک بیان می کنیم. همچنین این موضوع برای اوضاع فعلی کشور در سال 1401 مطرح می شود. امکان دارد در آینده وضعیت دانشگاه، صنعت و ارتباط آن با صنعت در کشور ما به شکل دیگری باشد.

متخصص الکترونیک کیست؟

اهمیت تخصص مهندس الکترونیک

دلیل وجود دانشگاه

پیش از بیان ارتباط دانشگاه و صنعت در الکترونیک، باید دلیل وجود دانشگاه را بدانیم. دانشگاه‌ها در جهان به سه دلیل عمدۀ، نقد حکومت، حل مشکلات جاری جامعه و ارائه اندیشه‌های جدید بوجود آمدند. این سه فعالیت دانشگاه‌ها، ارزش‌افزوده و منافع گوناگونی برای کشورها و جهان داشته است. ارائه اندیشه‌های جدید باعث خلق نظریه‌ها و اختراعات جدید می‌شود. این نظریه‌ها و اختراعات در نهایت باعث پیشرفت صنایع و جوامع می شود. در ادامه مزایای ارتباط صنعت و دانشگاه را بررسی می کنیم.

ارتباط دانشگاه با صنعت و دلیل لزوم آن

اهمیت ارتباط صنعت و دانشگاه با مسائلی مثل انقلاب صنعتی شروع شد. مسائلی مثل انقلاب صنعتی، باعث بوجود آمدن تولید انبوه و رقابت شد. با بوجود آمدن تولید انبوه، مسئلۀ افزایش بازدهی مطرح شد. افزایش بازدهی تولید نیازمند دانش برای بهبود ابزارها، روش‌ها و ساختارهای صنعتی است. تولید ابزارهای بهتر، ابداع روش‌های بهینه‌تر و ایجاد ساختارهای کارآمدتر، یک دغدغه دائمی برای صنایع بوده و هست. در کشورهایی که روند خوبی در تولید دارند، دانشگاه به عنوان مرجعی برای بهبود ابزارها، روش ها و ساختارهای صنعتی در آن کشورها است. پس ارتباط دانشگاه و صنعت در الکترونیک مثل صنایع دیگر، در راستای بهبود ابزارها، روش ها و ساختارها در صنعت توسط دانشگاه است. اما مشکل ارتباط دانشگاه با صنعت در کشور ما چیست؟

مشکل دانشگاه ها در ایران

در دوره کارشناسی، مهارت‌ها و مباحثی تدریس می‌شوند که عموما یا در بازار کار کشور ما تقریبا کاربردی ندارند و یا بخشی از آنها در برخی زمینه ها کاربردی دارند. این موضوع در اکثر رشته ها از جمله الکترونیک وجود دارد. همچنین این مشکل در دانشگاه‌های سطح پایین، بیشتر است. البته در ادامه می بینیم که در مشکل ارتباط دانشگاه و صنعت در الکترونیک مثل دیگر صنایع، ریشۀ مشکل صرفا در دانشگاه نیست.

در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکترا وضعیت آنچه در دانشگاه تدریس می شود نسبت به نیاز صنعت فاصلۀ بیشتری دارد و می توان گفت نیاز صنعت به افراد در این مقاطع تحصیلی کمتر است. یکی از برداشت‌های غلطی که تحت عنوان تولید علم در ایران مطرح می‌شود، تعداد مقالات منتشر شده است. برای چاپ مقاله باید روی موضوعات روز کار شود. موضوعات مقالات، چند سال از صنایع دنیا جلوتر است. صنایع در جهان، برای ساخت محصولات جدیدتر، بهینه تر و برای رقابت روی این موضوعات سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما اکثر صنایع در ایران نسبت به جهان، قدیمی است. از ابزارها، روش ها و ساختارهای قدیمی در صنایع کشورمان استفاده می شود. می توان گفت که بسیاری از صنایع ما سالها قدیمی تر از صنایع پیشرو در زمینۀ خودشان هستند. در تحصیلات تکمیلی هدف این است که به مباحث روز دنیای علم پرداخته شود و باید هم همینطور باشد. اما این اکثر این مباحث دوای درد صنعت کشور ما که ده ها سال از علم روز دنیا فاصله دارد، نیستند. پس عمده دانشی که در تحصیلات تکمیلی بدست می آید به درد صنعت کشور ما نمی خورد. این یکی از دلایلی مهم مهاجرت قشر تحصیل کرده است. پس مشکل ارتباط دانشگاه و صنعت در الکترونیک مثل دیگر صنایع، صرفا در دانشگاه نیست. به عقب ماندن صنعت هم مرتبط است.

مشکل دیگر در ارتباط دانشگاه با صنعت در الکترونیک، تفاوت محیط دانشگاه های ما با محیط صنعتی است. به عنوان مثال در دانشگاه انجام کارهای نو اهمیت دارد اما در صنعت اولویت نیازهای مجموعه است. یا در تحصیلات تکمیلی نتیجه کار باید منجر به مقاله شود اما در صنعت باید منجر به تولید شود. این موضوع توسط دانشگاه آموزش داده نمی شود. برای ورود به صنعت باید دیدگاه خود را از فضای دانشگاه به فضای صنعتی تغییر دهیم. باتوجه این موضوع در کشور ما عموما افرادی که EQ (هوش اجتماعی) خوبی دارند سریعتر با صنعت وقف پیدا می کنند و موفقتر هستند. و دانشگاه در این مسیر چندان سهمی ندارد.

دانشگاه چه کمکی به آیندۀ ما در صنعت کشورمان می کند؟

موضوع ارتباط دانشگاه و صنعت در الکترونیک، ابعاد و مشکلاتی مختلفی فراتری از این دارد که هدف این مقاله پرداخت به همۀ آنها آن هم بصورت عمیق نیست. هدف ما بررسی تاثیر دانشگاه در آیندۀ ما در صنعت کشور خودمان است. در ادامه برخی از تاثیرات مثبت دانشگاه در صنعت را نام می بریم:

• اگر شما قصد ورود به یک زمینه را داشته باشید و در سنین پایین هم باشید، (مثلا حدودا 18 سال که زمان ورود به دانشگاه است)  نیاز به راهنما دارید. معمولا این راهنما در دسترس همه نیست. دانشگاه باعث می شود شما با فضای رشته ای که قصد فعالیت در آن را دارید آشنایی شوید. شاید هیچ جای دیگر مثل دانشگاه (بخصوص دانشگاه های برتر) نتوانید به این خواسته برسید.
• دانشگاه های دولتی در کشور ما رایگان هستند. این یک پارامتر مهم برای بسیاری از داوطلبان است.
•  همیشه برای ورود به بسیاری از مشاغل و جایگاه ها نیاز به یک مدرک دانشگاهی دارید. همچنین اگر قصد ادامه تحصیل در دانشگاه های معتبر دنیا را داشته باشید، در صورتی که دانشجوی دانشگاه های مطرح کشور باشید، کار راحت تر خواهد بود.
• برخی مواقع برخی از دانشجویان در دانشگاه های خوب مورد توجه ویژه از جانب دانشگاه قرار می گیرند. دانشگاه به این افراد در صنعت میدان می دهد و باعث رسیدن به جایگاه هایی در صنعت و دانشگاه می شوند.
• در صورتی که بدون تحصیلات دانشگاهی بخواهید وارد یک زمینه در صنعت شوید کارتان دشوارتر خواهد بود. دانشگاه بسیاری از مقدمات لازم را به شما خواهد آموخت. البته منظور ما زمینه هایی با علم موردنیاز در حد مدرک کارشناسی است. برای مباحث تخصصی تر در حد تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری، بدون رفتن به دانشگاه بسیار دشوار است.

درس بخوانیم یا نه؟

با توجه به موارد گفته شده در قسمت قبل، می بینیم که درس خواندن و دانشگاه رفتن، بهتر از نخواندن آن است. اینکه تخصص مورد نیاز صنعت با آنچه در دانشگاه تدریس می شود فاصله دارند اصلا دلیل خوبی برای نرفتن به دانشگاه نیست. برای ورود به صنعت باید از دانشگاه به عنوان یک نقطۀ شروع استفاده کنیم و ادامۀ مسیر را در صنعت پیش ببریم. پیشنهاد ما بطور قطع این است که حتما به دانشگاه بروید. و حتما در همان ماه های ابتدای دانشگاه با شناخت بیشتر از صنعت خود، مسیر خود را انتخاب کنید. همینطور که مشغول تحصیل در دانشگاه هستید، در مسیری که برای خود انتخاب کرده اید تلاش کنید. با این هدف که با پایان تحصیلاتتان در زمینۀ خود دانش خوبی داشته باشید و بتوانید اهداف خود را پیش ببرید. همچنین امکان دارد در آینده، صنعت ما پیشرفت کند و نیاز به دانش های ما در تحصیلات تکمیلی داشته باشد.

دانشجویان دانشگاه های مختلف از دید صنعت چه فرقی می کنند؟

دانشجویان دانشگاه های برتر کشور افراد پرتلاش تر و یا باهوش تر (یا هردو) نسبت به دانشجوهای دانشگاه های دیگر هستند. قبول شدن در دانشگاه های برتر ما نیاز به درس خواندن حرفه ای دارد. به عبارتی کسی که در دانشگاه های برتر قبول می شود، حداقل در یک زمینه بصورت حرفه ای تلاش کرده است. که حاصل این کار حرفه ای، ورود به دانشگاه های برتر است. این موضوع خیال برخی از کارفرمایان را راحت می کند که با شخصی پر تلاش و باهوش سر و کار دارند. اما آنچه باعث تمایز اصلی افراد می شود، تخصص آنها است. مدرک دانشگاهی می تواند برای ورود به برخی صنایع کمک کننده باشد. اما تخصص افراد باعث تغییر جایگاه و حقوق و آیندۀ افراد می شود. تجربۀ ما به این صورت بوده که جایگاه شغلی افراد در صنایع به تخصص آنها مرتبط است و نه دانشگاه محل تحصیل آنها. به عنوان مثال در شرکتی صنعتی در زمینۀ تولید محصولاتی مبتنی بر میکروکنترلر، حقوق و جایگاه یک متخصص میکروکنترلرها که در دانشگاه معمولی در مقطع کارشناسی، بالاتر از شخصی با مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه های معتبر اما غیر متخصص در میکروکنترلرها است.

به هرحال نیاز فعلی صنعت کشور ما نیروی متخصص در یک زمینه است. این موضوع در الکترونیک هم صادق است. در سالهای اخیر جایگاه مهندسی در کشور درحال رشد بوده است. قطعات بزودی جایگاه مهندسی در کشور ما بسیار متفاوت از حال حاضر خواهد کرد. این یک شرط لازم برای پیشرفت صنعت کشور است. در این متن صرفا قصد داشتیم ارتباط دانشگاه با صنعت را بررسی کنیم. در نوشته های بعدی به بررسی موارد دیگر در حوزۀ الکترونیک می پردازیم.