آموزش کار با مولتی متر دیجیتال

توسط | 13 اسفند, 1398 | الکترونیک, وبلاگ | 96 دیدگاه ها

کار-با-مولتی-متر-دیجیتال

آموزش لحیم کاری و استاندارد IPC یوبرد

ساخت دنیای الکترونیک

آموزش های رایگان لحیم کاری استاندارد

فیلم های آموزش لحیم کاری حرفه ای

آموزش خصوصی لحیم کاری و مونتاژ

اخبار جدید یوبرد در اینستاگرام

مولتی متر دیجیتال (Digital Multimeter) با نمایش مقادیر ولتاژ، جریان، مقاومت، مقدار خازن و … به صورت عددی بر روی نمایشگر دیجیتالی خود، کار را برای اندازه گیری بسیار راحت کرده است. در مولتی متر دیجیتال مقدار عددی کمیت مورد اندازه گیری نمایش داده می شود و بر خلاف کار با مولتی متر آنالوگ، دیگر نیازی به محاسبات ذهنی نداریم. همچنین در کار با اهم متر دیجیتال نیازی به Zero Adjust (تنظیم صفر) نداریم. مولتی متر دیجیتال انواع و اقسام مختلف در شکل ها، اندازه ها و قیمت های مختلف و با امکانات مختلف ساخته می شوند. در همۀ مولتی مترهای دیجیتال، اهم متر دیجیتال، ولت متر دیجیتال و آمپرمتر دیجیتال وجود دارد و در اغلب آنها امکان اندازه گیری خازن، تست دیود، اندازه گیری دما، اندازه گیری فرکانس، اندازه گیری hFE ترانزیستور و تست Buzzer وجود دارد. در این نوشته به روش کار با مولتی متر دیجیتال همچون مولتی مترهای تصویر 1 می پردازیم. یعنی مولتی متر دیجیتالی که دارای نمایشگر دیجیتالی است و دارای قابلیت اندازه گیری مقدار خازن، تست دیود، hFE ترانزیستور، اندازه گیری دما، اندازه گیری فرکانس و تست بازر است.

مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 1 – چند نمونه مولتی متر دیجیتال

همان طور که در تصویر بالا می بینیم، علائمی که روی سلکتور مولتی متر دیجیتال نوشته یا رسم شده اند، واحدهای اندازه گیری هستند و نه حروف مربوط به کمیت ها. مثلاً برای کمیت جریان که آن را با i نمایش می دهیم، حرف A که حرف نمایش دهندۀ واحد جریان است نوشته شده است و نه حرف i. در این نوشته رنج (Range) به معنای محدوده و گستره و سلکتور (Selector) که به معنای انتخاب کننده است، به همان پیچ بزرگ وسط مولتی متر دیجیتال (Knob) گفته می شود. دو سیم قرمز و مشکی هم پراب (Probe) نام دارند.

نکته: پیش از شروع کار با مولتی متر دیجیتال، حتماً نکات ایمنی را از دفترچۀ راهنمای آن مطالعه کنید.

 

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ولتاژ AC با ولت متر دیجیتال

برای اندازه گیری ولتاژ متناوب (AC) باید سوکت پراب مثبت (قرمز) و پراب COM (مشکی) را به مکان اندازه گیری ولتاژ روی مولتی متر وصل کرد. سپس سلکتور روی مولتی متر دیجیتال را روی VAC یا mVAC (میلی ولت AC) قرار داد و سر پراب قرمز و مشکی را بین دو نقطه ای که می خواهیم ولتاژ آن را اندازه بگیریم متصل کنیم. در اندازه گیری ولتاژ AC تفاوتی ندارد که پلاریته را رعایت کنیم یا نه. در مولتی متر دیجیتال، وقتی ولتاژ AC را اندازه می گیریم، عددی که روی نمایگر نمایش داده می شود، مقدار مؤثر ولتاژ است. مثلاً برق شهر را 220 ولت نشان می دهد و این عدد بیان گر ولتاژ RMS یا مؤثر برق شهر است. این مطالب برای مولتی متر دیجیتال دارای رنج اتوماتیک است. در ادامه روش اندازه گیری ولتاژ AC برای مولتی متر دیجیتال رنج دستی توضیح داده می شود.

اندازه-گیری-ولتاژ-ac-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 2 – اندازه گیری ولتاژ AC با مولتی متر دیجیتال رنج اتوماتیک

وقتی قرار است ولتاژهای کم در حد میلی ولت را اندازه بگیریم، سلکتور را باید روی mV قرار دهیم. اگر می دانیم ولتاژ بالاتر از حد میلی ولت AC است، سلکتور را روی VAC قرار می دهیم. حدود هر کدام از مواردی که سلکتور روی آن قرار می گیرد، در دفترچۀ راهنمای مولتی متر آورده می شود. اگر نمی دانیم که ولتاژی که قرار است اندازه بگیریم، در چه رنجی است، باید ابتدا آن را با VAC اندازه بگیریم، اگر مقدار کمی یعنی زیر حد مولتی متر دیجیتال در mVAC بود، آن را با mV اندازه می گیریم تا مقدار دقیق تر نمایش داده شود. در مولتی متر دیجیتال تصویر 2 اگر ولتاژ اندازه گیری شده با mV، بیشتر از حد باشد، عبارت OL در نمایشگر نشان داده می شود که بیانگر خارج بودن ولتاژ از محدودۀ قابل اندازه گیری است.

اگر با مولتی متر دیجیتال تصویر 2 بخواهیم مقدار ولتاژ AC را برای ولتاژهای در حد میلی ولت اندازه بگیریم، باید سلکتور را روی mV قرار دهیم و همچنین با دکمۀ SELECT روی مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ولتاژ را از mVDC روی mVAC قرار دهیم.

اندازه-گیری-ولتاژ-ac-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 3 – انتخاب mVAC روی مولتی متر دیجیتال

اندازه گیری ولتاژ AC با مولتی متر دیجیتال دارای رنج دستی

در این نوع مولتی متر دیجیتال، باید رنج اندازه گیری را به صورت دستی تعیین کنیم. در اندازه گیری ولتاژ AC با مولتی متر دیجیتال رنج دستی دو حالت به وجود می آید. این دو حالت را در ادامه بررسی می کنیم. نکته ای که باید توجه کرد این است که محدوده های موجود برای ولت متر و آمپر متر و اهم متر دیجیتال در مولتی مترهای دیجیتال رنج دستی، در مولتی مترهای دیجیتال مختلف، متفاوت است. اعداد و ارقامی که دراین بخش خواهد آمد، تنها مثال هایی از نمونه هایی از مولتی مترهای دیجیتال هستند و برای همۀ مولتی مترهای دیجیتال صادق نیستند.

الف) می دانیم ولتاژی که میخواهیم اندازه بگیریم، در چه رنجی است. در این حالت یک رنج را انتخاب می کنیم که حتی الامکان ولتاژی که اندازه گیری خواهیم کرد، در یک سوم بالایی رنج اندازه گیری باشد. مثلاً می دانیم ولتاژی که می خواهیم اندازه بگیریم حدوداً 18 ولت و مولتی متر دیجیتالی که داریم دارای رنج های 200 میلی ولت، 2 ولت، 20 ولت، 200 ولت و 1000 ولت است. برای این که دقت اندازه گیری بالا باشد (یعنی میزان خطا کم باشد)، رنج مولتی متر دیجیتال را باید روی 20 ولت قرار دهیم. چرا که یک سوم بالایی رنج 20 ولت می شود بین 13.4 ولت تا 20 ولت. و 18 ولت در این محدوده است. بنابراین دقت خوبی در اندازه گیری خواهیم داشت. این موضوع بیانگر این است که در رنج 20 ولت، دقت اندازه گیری ولتاژهای بین 13.4 ولت تا 20 ولت، دقت خوب و دقت اندازه گیری ولتاژ های بین صفر تا 13.4 ولت، دارای دقت کمتری است. حال اگر ولتاژ 18 ولت را با رنج 200 ولت اندازه بگیریم، اندازه گیری با دقت کمتری انجام می شود. این موضوع ربطی به مولتی متر دیجیتال ندارد و یکی از نکات اندازه گیری الکتریکی برای وسایل اندازه گیری است.

اندازه-گیری-ولتاژ-ac-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 4 – انتخاب رنج در اندازه گیری ولتاژ AC با مولتی متر دیجیتال رنج دستی

ب) نمی دانیم ولتاژی که میخواهیم اندازه بگیریم، در چه رنجی است. در این حالت ابتدا رنج ولتاژ AC مولتی متر دیجیتال را روی بالاترین رنج قرار می دهیم. ولتاژ نمایش داده شده را می بینیم. اگر ولتاژ کمتر از رنج پایین تر باشد، با رنج پایین تر مولتی متر دیجیتال آن را اندازه می گیریم، اگر باز کمتر از رنج پایینی بود، با رنج کمتر آن را اندازه می گیریم. برای مثال یک ولتاژ را با رنج 750 ولت مولتی متر دیجیتال تصویر 4 اندازه می گیریم و مقدار آن حدود 15 ولت نمایش داده می شود، در این صورت بهترین رنج برای اندازه گیری آن، رنج 20 ولت است. رنج 20 ولت را برای ولت متر AC مولتی متر دیجیتال انتخاب می کنیم و مقدار دقیق تر ولتاژ را اندازه می گیریم. حال اگر ولتاژ را در ابتدا حدود 100 ولت اندازه گرفته بودیم، رنج 200 ولت را برای آن انتخاب می کنیم. با این که رنج 200 ولت برای ولتاژهای حدود 134 ولت تا 200 ولت مناسب است، اما نمی توانیم ولتاژ حدود 100 ولت را با رنج 20 ولت اندازه بگیریم و بهترین رنج همان 200 ولت است.

 

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ولتاژ DC با ولت متر دیجیتال

برای اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر دیجیتال کافی است سوکت پراب ها رو روی مولتی متر شبیه تصویر 2، سلکتور را روی VDC و پراب ها را با رعایت پلاریته روی نقاطی که می خواهیم اختلاف پتانسیل آن را اندازه بگیریم، قرار دهیم.

اندازه-گیری-ولتاژ-dc-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 5 – اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر دیجیتال

اگر با مولتی متر دیجیتال تصویر 5 بخواهیم مقدار ولتاژ DC را برای ولتاژهای در حد میلی ولت اندازه بگیریم، باید سلکتور را روی mV قرار دهیم و همچنین با دکمۀ SELECT روی مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ولتاژ را روی mVDC قرار دهیم.

اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر دیجیتال دارای رنج دستی

برای اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر دیجیتال رنج دستی نیز به همان روش اندازه گیری ولتاژ AC عمل می کنیم. با این تفاوت که در اینجا باید رنج های مربوط به ولتاژ DC را انتخاب کنیم.

اندازه-گیری-ولتاژ-dc-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 6 – اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر دیجیتال رنج دستی

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری مقاومت با اهم متر دیجیتال

برای اندازه گیری مقدار مقاومت با مولتی متر دیجیتال، باید پراب ها مانند حالت قبلی (تصویر 2 و 5) باشد، سلکتور روی علامت اهم قرار بگیرد و سپس دو سر مقاومت را با پراب ها اندازه بگیریم. نکتۀ مهم این است که مداری که داریم یک یا مجموع چند مقاومت آن را اندازه می گیریم، باید خاموش باشد، یعنی منبع تغذیۀ (ولتاژ یا جریان) آن خاموش باشد. در غیر این صورت، اهم متر ممکن است آسیب ببیند. همچنین باید توجه داشت که برای اندازه گیری مقاومت تنها مجاز هستیم یک پایه از آن را با دست به پراب متصل کنیم و نباید دو سر مقاومت با بدن ما در تماس باشد. در غیر این صورت، مقاومت با بدن ما موازی می شود و مقدار آن کمتر از مقدار واقعی نمایش داده می شود. برای اندازه گیری مقاومت هایی که در مدار وجود دارد، حداقل یک پایۀ مقاومت باید بیرون کشیده شود تا مقاومت های موازی با آن، مقدار اندازه گیری را با خطا همراه نکند.

اندازه-گیری-مقاومت-اهم-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 7 – اندازه گیری مقدار مقاومت با مولتی متر دیجیتال

اندازه گیری مقاومت با مولتی متر رنج دستی

اگر بدانیم محدودۀ مقاومتی که می خواهیم اندازه بگیریم، چقدر است، رنج اندازه گیری مقاومت را روی مولتی متر دیجیتال، طوری تنظیم می کنیم که حتی الامکان مقدار آن مقاومت در یک سوم بالای رنج باشد. مثلاً اگر می دانیم مقدار مقاومت حدوداً 1.5 کیلو اهم است، رنج اهم متر مولتی متر دیجیتال را روی 2 کیلو اهم قرار می دهیم. در این صورت مقدار مقاومت با دقت خوبی اندازه گیری می شود. اگر نمی دانیم مقدار مقاومت چند اهم است، ابتدا با رنج بزرگ آن را اندازه می گیریم، اگر مقدار کمی نمایش داده شد، رنج را کمتر می کنیم، در این صورت عددی نمایش داده می شود که مقدار مقاومت است. اگر مقدار مقاومت در یک سوم بالای رنجِ کمتر باشد، رنج را یک بار دیگر روی مقدار کمتر تنظیم می کنیم. فرض کنید مقاومتی داریم که مقدار آن را نمی دانیم. وقتی آن را با رنج 20 مگا اهم اندازه می گیریم، مقدار حدوداً صفر نمایش داده می شود، بنابراین باید رنج را کمتر کنیم. این بار رنج را روی 2 مگا اهم قرار می دهیم و می بینیم که مقدار 19 کیلو اهم نمایش داده می شود. حال می فهمیم که مقدار مقاومت تقریباً برابر 19 کیلو اهم است. پس رنج را روی 20 کیلو اهم قرار می دهیم و بار دیگر اندازه می گیریم. به این صورت مقدار دقیق تر مقاومتی که مشخص نبود، اندازه گیری می شود.

اندازه-گیری-مقاومت-اهم-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 8 – اندازه گیری مقاومت با مولتی متر دیجیتال رنج دستی

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری جریان با آمپرمتر دیجیتال

برای اندازه گیری جریان گذرنده از یک شاخه، باید آمپر متر را به صورت سری با مدار قرار داد، در اینجا آمپرمتر به صورت یک سیم عمل می کند و جریانی که از آن عبور می کند اندازه گیری می شود. بر روی مولتی مترهای دیجیتال باید سلکتور را در حالی که به انتخاب رنج دقت می کنیم، روی آمپرمتر قرار داد. البته برخی مولتی مترهای دیجیتال که رنج اتوماتیک هستند، برای آمپرمتر، دارای دو یا سه رنج هستند. برای مثال در مولتی متر دیجیتالی که ما استفاده می کنیم (تصویر 2 و 7) سه رنج برای آمپرمتر وجود دارد. یکی با نام uA برای جریان های در حد چند میکرو آمپر تا 400 میکرو آمپر، یکی برای جریان های چند دهم میلی آمپر تا 400 میلی آمپر و در نهایت یکی هم برای جریان های بالاتر تا نهایتاً 10 آمپر. برای اندازه گیری جریان علاوه بر انتخاب رنج صحیح، باید سوکت پراب قرمز را در جای مخصوص آمپرمتر قرار دهیم. در برخی مولتی مترهای دیجیتال برای همۀ رنج ها یک سوکت مادگی روی مولتی متر دیجیتال وجود دارد. در برخی مولتی مترهای دیجیتال، برای رنج میلی آمپر و میکرو آمپر یک سوکت مادگی و برای رنج آمپر، یک سوکت مادگی دیگر وجود دارد. در برخی دیگر نیز، سوکت مادگی برای رنج های میلی آمپر و میکرو آمپر با سوکت مادگی ولتاژ و مقاومت و … یکسان و سوکت مادگی جریان رنج آمپر، جداگانه است. به تصویر زیر دقت کنید.

سوکت-آمپرمتر-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 9 – سوکت مادگی آمپرمتر برای رنج های مختلف روی مولتی متر دیجیتال

برای انتخاب اندازه گیری جریان AC و یا DC برای مولتی متر دیجیتالی که ما داریم، کافی است بعد از انتخاب رنج میکرو آمپر، میلی آمپر یا آمپر، دکمۀ SELECT را بزنیم. در این صورت آمپرمتر از روی DC به AC تغییر حالت می دهد. در برخی مولتی مترهای دیجیتال مثل مولتی متر دیجیتال سمت راست تصویر 9، برای انتخاب جریان های AC یا DC، باید وضعیت سلکتور را تغییر داد.

پس از انتخاب رنج مناسب، وارد کردن سوکت نری پراب قرمز در سوکت مادگی صحیح و انتخاب اندازه گیری جریان AC و یا DC بر روی مولتی متر دیجیتال، پراب ها را به صورت زیر در دو نقطه از مدار قرار می دهیم. در تصویر زیر، جریان AC گذرنده از مقاومت R2 اندازه گیری می شود.

اندازه-گیری-جریان-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 10 – اندازه گیری جریان با مولتی متر دیجیتال

نکته: جریان AC که با مولتی متر دیجیتال اندازه گیری می شود، مقدار مؤثر (RMS) جریان است.

نکته: اگر آمپرمتر را به جای این که به صورت سری ببندیم، به صورت موازی ببندیم، و باعث شویم آمپرمتر با منبع تغذیه موازی شود، فیوز آن می سوزد. اگر هم با منبع تغذیه موازی نشود، ولی جریان بیشتر از حد فیوز از آن عبور کند، فیوز آن می سوزد. با توجه به این نکته برای اندازه گیری جریان یک مدار با آمپرمتر مولتی متر دیجیتال، باید آن شاخه به مدار باز شود و آمپرمتر به صورت سری با آن شاخه قرار بگیرد.

در تصویر زیر (سمت چپ) ابتدا با رنج میلی آمپر جریان را اندازه گرفتیم. دیدیم که مقدار آن حدود 0.15 میلی آمپر است. بنابراین رنج میکرو آمپر را انتخاب می کنیم. مقدار دقیق جریان در سمت راست تصویر زیر 154.4 میکرو آمپر اندازه گیری شده است.

اندازه-گیری-جریان-dc-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 11 – اندازه گیری جریان DC گذرنده از یک مدار با مولتی متر

نکته: در ادامه تست دیود و تست بازر و اندازه گیری خازن مولتی متر دیجیتال گفته می شود. در برخی مولتی مترها دو تست دیود و بازر روی اهم متر دیجیتال قرار دارد یا این که این دو تست هر دو با هم در یک مکان سلکتور قرار دارند. در برخی مولتی متر ها نیز تست دیود و اندازه گیری خازن هر دو در یک مکان قرار دارند و باید با دکمۀ SELECT یا دکمۀ دیگری که برای این کار در نظر گرفته شده است، مولتی متر دیجیتال را روی عملکرد مورد نظر تنظیم کرد.

تست-دیود-مولتی-متر-دیجیتال

کار با مولتی متر دیجیتال، تست دیود

تست دیود یکی از امکانات مهم مولتی متر دیجیتال است. برای تست یک دیود کافی است سوکت پراب قرمز و مشکی مانند حالت اندازه گیری ولتاژ و مقاومت روی مولتی متر و سلکتور روی نماد شماتیکی دیود قرار بگیرد و پراب قرمز به آند و پراب مشکی به کاتد دیود متصل شود. در این صورت ولتاژ حدوداً 0.5 تا 0.7 برای دیودهای سیلیسیومی و ولتاژ حدود 0.3 ولت برای دیودهای ژرمانیومی نمایش داده می شود. اگر ولتاژی غیر از این ولتاژها و یا مقدار OL نمایش داده شود، دیود خراب است.

تست-buzzer-بازر-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 12 – تست دیود با مولتی متر دیجیتال

نکته: برای تست دیود داخل مدار، باید مدار خاموش باشد.

برای دیدن نماد شماتیکی دیود به نوشتۀ «نماد قطعات الکترونیکی سازندگان نقشه شماتیک» مراجعه کنید.

 

کار با مولتی متر دیجیتال، تست Buzzer یا اتصال کوتاه

تست Buzzer (بوق) یا تست بازر، در واقع یک اهم متر است که برای مقاومت های کم، صدای بازر مولتی متر دیجیتال در می آید. اینگونه می فهمیم که اتصالات به درستی برقرار است یا خیر. یا این که می فهمیم در دو جای مدار که قرار نیست به هم متصل باشند، متصل هستند. در تصویر زیر باید آند دیود به زمین متصل باشد، که این امر با به صدا در آمدن بازر مولتی متر، مشخص می شود، همچنین مقدار مقاومت مسیر نیز نمایش داده می شود.

تست-buzzer-بازر-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 13 – تست بازر مولتی متر دیجیتال

برای بررسی قطعی سیم نیز از تست بازر می توان استفاده کرد. در صورتی که سیم به خوبی وصل باشد بازر به صدا در می آید. در غیر این صورت بازر به صدا در نمی آید.

 

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ظرفیت خازن

برای اندازه گیری خازن سوکت پراب مانند ولت متر بر روی مولتی متر دیجیتال قرار می گیرد. سلکتور را نیز روی نماد شماتیکی خازن قرار می دهیم. دقت شود که برای خازن هایی با ظرفیت بالا، زمانی طول می کشد تا مقدار خازن اندازه گیری شود. برای اندازه گیری خازن های دارای پلاریته مثل خازن های الکترولیتی، پراب قرمز به سر مثبت خازن و پراب مشکی به سر منفی خازن وصل شود.

اندازه-گیری-ظرفیت-خازن-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 14 – اندازه گیری ظرفیت خازن با مولتی متر دیجیتال

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری فرکانس و Duty Cycle

برای اندازه گیری فرکانس کافی است سلکتور را روی Hz قرار دهیم و پراب های مثبت و منفی را به دو سر منبع یا المان مورد نظر وصل کنیم تا فرکانس نمایش داده شود.

اندازه-گیری-فرکانس-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 15 – اندازه گیری فرکانس  با مولتی متر دیجیتال

اگر در این حالت دکمۀ SELECT را بزنیم، مقدار Duty Cycle سیگنال نمایش داده می شود. ممکن است این عملکرد در همۀ مولتی مترها وجود نداشته باشد.

 

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری hFE ترانزیستور و تست آن

در مولتی متر دیجیتال یک پین هدر مادگی چند پین (شبیه سوراخ های برد بورد) وجود دارد که می توان پایه های ترانزیستور را در آن قرار داد و مقدار hFE آن را اندازه گرفت. در برخی مولتی مترهای دیجیتال، این پین هدر روی خود مولتی متر قرار دارد و در برخی دیگر (مانند مولتی متر ما) یک کانکتور دوشاخه مانند وجود دارد که قسمت دو شاخه ای آن در سوکت های مادگی روی مولتی متر قرار می گیرد و روی آن پین هدرهای مادگی برای پایه های ترانزیستور وجود دارد.

اندازه-گیری-hfe-بتا-ترانزیستور-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 16 – اندازه گیری hFE ترانزیستور با مولتی متر دیجیتال

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری دما

در مولتی متر دیجیتال اغلب یک دماسنج نیز وجود دارد. سنسور این دماسنج اغلب از نوع ترموکوپل هستند. در مولتی متر دیجیتال تصویر زیر، با فشردن دکمۀ SELECT واحد دما به فارنهایت تغییر می کند.

دماسنج-اندازه-گیری-دما-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 17 – اندازه گیری دما با مولتی متر دیجیتال

برخی مولتی مترهای دیجیتال دارای دماسنج مادون قرمز هستند. در بالای این مولتی مترها گیرندۀ مادون قرمز وجود دارد و مولتی متر دیجیتال دمای سطحی را که سنسور مادون قرمز می بیند، نشان می دهد.

دماسنج-مادون-قرمز-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 18 – گیرندۀ مادون قرمز دماسنج مولتی متر دیجیتال

فیوز مولتی متر

برای محافظت مولتی متر دیجیتال از گذر جریان های بالاتر از حد، در هنگامی که از آمپرمتر آن استفاده می کنیم، از فیوز استفاده می شود. این فیوزها اغلب شیشه ای هستند. هرگاه در استفادۀ غیر صحیح از آمپرمتر این فیوزها بسوزند، برای دفعۀ بعد باید تعویض شوند. برای دسترسی به فیوز کافی است پشت مولتی متر دیجیتال را که برای تعویض باتری است، باز کنیم.

فیوز-مولتی-متر-دیجیتال

تصویر 19 – فیوز مولتی متر دیجیتال

فازمتر با مولتی متر دیجیتال

برای استفاده از مولتی متر دیجیتال به جای فازمتر، سلکتور را روی VAC قرار می دهیم. در این صورت می توان یک فازمتر با ولت متر داشت. پراب ها هم در حالت اندازه گیری ولتاژ باشد. نوک پراب مشکی را در دست می گیریم و پراب قرمز را در پریز قرار می دهیم. روی نمایشگر عددی نمایش داده می شود. عدد بزرگتر مربوط به فاز برق شهر است.

فازمتر-با-مولتی-متر

تصویر 20 – مولتی متر به جای فازمتر

دکمه های روی مولتی متر دیجیتال

در مولتی متر دیجیتال علاوه بر سلکتور تعدادی دکمه نیز وجود دارد که در این بخش برخی از آنها را توضیح می دهیم. عملکرد دکمه های روی مولتی متر دیجیتال را باید از دفترچه راهنمای آنها پیدا کرد. در اینجا عملکرد دکمه های روی مولتی متر دیجیتال مورد استفادۀ این نوشته (Victor VC97) را بررسی می کنیم.

عملکرد دکمه SELECT مولتی متر دیجیتال

این دکمه در مواقعی که سلکتور دو یا چند حالت دارد عمل می کند. مانند انتخاب AC یا DC بودن ولتاژ میلی ولت و یا جریان و همچنین انتخاب واحد اندازه گیری دما (درجه سانتیگراد یا فارنهایت). هنگامی که سلکتور روی اندازه گیری فرکانس قرار دارد، اگر این دکمه را یک بار بفشاریم، مقدار دیوتی سایکل موج نمایش داده می شود.

عملکرد دکمه RANGE مولتی متر دیجیتال

با استفاده از این دکمه می توان رنج را از حالت اتوماتیک در آورد و در حالت دستی قرار داد. برای رنج های مختلف باید چند بار این دکمه فشرده شود. این دکمه در اندازه گیری مقاومت و ولتاژ و جریان کار می کند. برای خارج شدن از حالت رنج دستی و برگشتن به حالت رنج اتوماتیک، باید سلکتور را یک بار از حالت مورد نظر خارج کرد و دوباره به آن حالت برگرداند.

دکمه REL در مولتی متر دیجیتال

این دکمه عملکردی شبیه پارسنگ ترازوی دیجیتال دارد. در حالی که دما یا ولتاژ یا جریان یا مقدار خازن و یا مقاومت را روی نمایشگر می بینیم، دکمه REL را می فشاریم. در این صورت مقدار صفر می شود و مقدار اندازه گیری شده (قبل از فشردن کلید REL) برابر مرجع اندازه گیری بعدی می شود. مثلاً اگر بخواهیم یک ولتاژ 13.5 ولت را نسبت به 4.1 ولت اندازه بگیریم، به جای آن که هر دو را اندازه بگیریم و تفریق کنیم، ابتدا ولتاژ 4.1 ولت را اندازه می گیریم، سپس REL را می زنیم تا نمایشگر صفر نشان دهد. حال اگر ولتاژ 13.5 را (نسبت به زمین) بگیریم، مقدار زمین آن 4.1 ولت در نظر گرفته می شود. پس مقدار 13.5 منهای 4.1 ولت نمایش داده می شود.

دکمه HOLD مولتی متر دیجیتال

گاهی هنگام اندازه گیری با مولتی متر دیجیتال می بینیم عددی که روی نمایشگر نشان داده می شود، پرش دارد و مقدارش تغییر می کند برای این که عدد را ثابت کنیم، دکمه HOLD را می زنیم. اگر دکمه HOLD را نگه داریم، LED پس زمینۀ نمایشگر روشن می شود.

 

از آموزش کار با مولتی متر دیجیتال نتایج زیر حاصل می شوند:

  1. رعایت نکات ایمنی در کار با مولتی متر الزامی است.
  2. در مولتی متر دیجیتال مقدار عددی کمیت مورد اندازه گیری نمایش داده می شود و بر خلاف کار با مولتی متر آنالوگ، دیگر نیازی به محاسبات ذهنی نداریم.
  3. در همۀ مولتی مترهای دیجیتال، اهم متر دیجیتال، ولت متر دیجیتال و آمپرمتر دیجیتال وجود دارد و در اغلب آنها امکان اندازه گیری خازن، تست دیود، اندازه گیری دما، اندازه گیری فرکانس، اندازه گیری hFE ترانزیستور و تست Buzzer وجود دارد.
  4. علائمی که روی سلکتور مولتی متر دیجیتال نوشته یا رسم شده اند، واحدهای اندازه گیری هستند و نه حروف مربوط به کمیت ها.
  5. تنها برای اندازه گیری جریان پراب قرمز را در سوکت های مادگی مربوط به امپرمتر قرار می دهیم. بقیۀ کمیت ها و تست ها دارای یک سوکت مادگی مشترک برای پراب قرمز هستند. برای اندازه گیری hFE شرایط فرق دارد. یا روی خود مولتی متر دیجیتال جا برای پایه های ترانزیستور هست، یا یک کانکتور دوشاخه ای به سوکت های مادگی گفته شده در دفترچۀ مولتی متر دیجیتال متصل می شود و ترانزیستور بر روی آن کانکتور قرار می گیرد.
  6. سلکتور و دکمۀ SELECT دو ابزار برای انتخاب وسیلۀ اندازه گیری توسط مولتی متر دیجیتال است.
  7. با مولتی متر دیجیتال در حالت AC ولتاژ و جریان مؤثر یا RMS اندازه گیری می شود.
  8. در مولتی مترهای رنج دستی، اگر محدودۀ کمیت تحت اندازه گیری را نمی دانیم، باید از بزرگترین رنج شورع به اندازه گیری کنیم.
  9. برای اندازه گیری مقدار مقاومت و خازن نباید هر دو پایۀ آنها را با دست بگیریم زیرا در اندازه گیری خطا به وجود می آید.
  10. برای اندازه گیری مقدار مقاومت و خازن و همچنین تست دیود و تست بازر، باید مدار خاموش باشد.
  11. برای اندازه گیری مقاومت و خازن روی برد، باید آن قطعه و یا یک پایه از آن از برد جدا شود.
  12. آمپر متر به صورت سری با مدار بسته می شود. اگر موازی بسته شود، احتمال دارد فیوز آن بسوزد که سوختن یا نسوختن فیوز آن بستگی به جریانی دارد که از آمپرمتر عبور می کند.
  13. در تست دیود، ولتاژ روشن شدن دیود نمایش داده می شود.
  14. در برخی مولتی مترهای دیجیتال برای هر رنج آمپرکتر یک فیوز وجود دارد. در برخی نیز تنها یک فیوز برای رنج آمپر وجود دارد.
  15. مولتی متر دیجیتال علاوه بر سلکتور دارای تعدادی دکمه است که عملکرد آنها را باید از دفترچه راهنمای مولتی متر استخراج کرد.

 

رضا بداغی

رضا بداغی

عضو هیئت مدیره یوبرد، طراح و برنامه نویس سیستم های دیجیتال مبتنی بر میکروکنترلر، طراح PCB و مدرس آموزش های میکروکنترلر، طراحی PCB و برنامه نویسی میکروکنترلر

سفارش پروژه میکروکنترلر یوبرد

زیرساخت مطمئن صنعت

جدیدترین تاپیک های الکترونیک

دومینوی تخصص در مهندسی الکترونیک

دومینوی تخصص در مهندسی الکترونیک

تخصص در مهندسی الکترونیک با انتخاب مسیر صحیح و استمرار در مسیر پیشرفت میسر می شود. هر سنگ مسیر، دومینو وار باعث حرکت دادن سنگ بعدی شود.

دانشگاه و صنعت در الکترونیک

دانشگاه و صنعت در الکترونیک باید با هم ارتباط داشته باشند. چرا باید ارتباط داشته باشند؟ در کشور ما وضعیت ارتباط دانشگاه و صنعت بخصوص در زمینۀ الکترونیک چطور است؟

اهمیت-تخصص-مهندس-الکترونیک

اهمیت تخصص مهندس الکترونیک

اهمیت تخصص مهندس الکترونیک در جایگاه، حقوق، آیندۀ یک مهندس الکترونیک را می بینیم.

متخصص الکترونیک کیست؟

متخصص الکترونیک کیست؟

متخصص الکترونیک کیست؟ کسی است که توانایی بالایی در حل مسئله در گرایش و سمت خودش داشته باشد. تجربه، شرط لازم متخصص الکترونیک و تشخیص متخصص الکترونیک را بررسی می کنیم.

96 دیدگاه ها

  1. سلام خسته نباشید
    من همین مدل vc 97 رو ار دیجی کالا خریدم بلد نیستم آمپر هاش رو استفاده کنم و میلر آمپر لزفا راهنمایی کنید خیلی ممنون

    پاسخ
  2. بسیار جامع و عالی بود . ممنون

    پاسخ
    • خیلی لطف دارید. زنده باشید

      پاسخ
  3. سلام عذر میخوام برق ماشین چند واته؟ و چگونه با مولتی متر اندازه گیری. کنم؟

    پاسخ
    • وات نه عزیز ولت برق ماشین 12 ولت مستقیم(dc) هست.
      ولت برای ولتاژ و وات برای توان هست
      اگر مولتی متر معمولی داری بزار روی رنج 20 ولت مستقیم و اگر مولتی متر اتو رنج داری بزار روی ولتاژ مستقیم نمیدونم چقدر با الکترونیک آشنایی واسه همین مینویسم ولتاژ با علامت v مشخص میشه و ولتاژ مستقیم به شکل یه خط فاصله که بالاش خط چینه و ولتاژ متناوب به شکل یه علامت سینوسی ~v در ضمن از رنج آمپر متر اشتباه استفاده نکنی (موازی نکنی) مدار یا باتری بسوزه چون اگر باتری رو اتصال کوتاه کنی آتیش میگیره . رو گزینه آمپر متر دقت کن و با آمپر متر آمپر باتری رو اندازه نگیر اون کار ابزار خودش رو داره .

      پاسخ
  4. سلام یه علامتی زوملتی متر d830 است مثل خطه اون مال چی هست زیگ زاگه خطه

    پاسخ
    • سلام. طبق توضیحات دفترچۀ راهنما، این علامت مربوط به عملکرد ایجاد سیگنال خروجیه. یعنی توی خروجی یه سیگنال ایجاد میکنه. توی D830A و D832 و D832H این عملکرد وجود داره که توی دو مدل اول، خروجی یه سیگنال 50 هرتز و توی مدل D832H یه سیگنال سینوسی 1 کیلو هرتز با ولتاژ 5v(p-p).

      پاسخ

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دیگر آموزش های یوبرد

آموزش طراحی PCB و نویز یوبرد

تجسم دنیای الکترونیک

آموزش زبان C و MISRA-C یوبرد

گام نخست دنیای میکروکنترلر

آموزش ARM STM32 یوبرد

شروع بازی ST

آموزش FreeRTOS یوبرد

زمان واقعی در میکروکنترلر و پردازنده های کوچک با FreeRTOS

آموزش آردوینو یوبرد

جادۀ آسفالت میکروکنترلر

آموزش ماژول های SIM800 یوبرد

تلفن همراه صنعت

آموزش زبان ++C و ++MISRA-C یوبرد

لمس شی گرایی در میکروکنترلرها

آموزش میکروکنترلرهای AVR یوبرد

شاهکار 8 بیتی Atmel

آموزش میکروکنترلرهای LPC یوبرد

یادگار فیلیپس

آموزش های شاخص

دانلود

لطفا برای دریافت لینک دانلود اطلاعات خواسته شده را وارد نمایید
ضبط پیام صوتی

زمان هر پیام صوتی 4 دقیقه است